3. EKOSİSTEMLER VE ÖZELLİKLERİ (1)
Ekosistemler uzun bir konu olduğu için 3 bölüme ayrılarak ele alınacaktır. Bu ilk bölümde ekosistemi oluşturan faktörler ve ekosistemlerdeki ilişkiler üzerinde durulacaktır.
3.1. Ekosistemi Oluşturan Faktörler
Bir ekosistemi oluşturan faktörler canlı ve cansız faktörler olmak üzere 2 grupta incelenebilir.
3.1.1. Canlı (Biyotik) Faktörler
Ekosistemi oluşturan canlı (biyotik) faktörler 3’e ayrılır.
3.1.1.1. Üreticiler (ototrof organizmalar)
Yeşil bitkiler karasal ekosistemlerde, fitoplanktonlar da sucul ekosistemlerde temel üreticidir. Üreticiler kendilerine özgü olan avantajları sayesinde güneşten aldıkları enerjiyi besin enerjisine çevirerek üretim yapabilen canlılardır (fotosentez).
3.1.1.2. Tüketiciler (heterotrof organizmalar)
İnsanların da dahil olduğu hayvanlar alemi tüketicileri oluşturur. Tüketiciler yaşamak için ihtiyaç duydukları besinleri diğer canlılardan karşılarlar.
3.1.1.3. Ayrıştırıcılar (saprofik organizmalar)
Ayrıştırıcılar ekosistemlerde oldukça önemli unsurlardan biridir. Kendi yaşamlarını sürdürebilmek için yaptıkları çürükçül işlemler bir şekilde bitki ve hayvan yapılarındaki kimyasal maddelerin doğaya tekrar kazandırılmasını sağlar.
3.1.2. Cansız (abiyotik) faktörler
Ekosistemi oluşturan cansız (abiyotik) faktörler 3’e ayrılır.
3.1.2.1. İnorganik Maddeler
Tüm canlıların yaşamı için vazgeçilmez olan su ve mineraller başta olmak üzere sodyum klorür, karbondioksit gibi bileşikler inorganik maddelerdir.
3.1.2.2. Organik Maddeler
Canlıların yapısında bulunan karbonhidrat, yağ ve proteinlerin yapı taşı olan karbon, oksijen, hidrojen ve azot gibi atomlar organik maddelerdir.
3.1.2.3. Fiziksel Unsurlar
Isı, ışık, nem, yağışlar, rüzgarlar bir ekosistemin fiziksel unsurlarını oluşturur.
3.2. Ekosistemlerdeki İlişkiler
Ekosistemlerdeki canlılar ve cansız çevre arasındaki ilişkiler üç farklı şekilde incelenebilir.
3.2.1. Aksiyon
Cansız çevrenin canlılar üzerindeki etkisine denir.
3.2.2. Reaksiyon
Canlıların cansız çevre üzerinde yaptıkları etkidir.
3.2.3. Koaksiyon
Bir canlının diğer bir canlı üzerindeki etkisine denir.
Aşağıdaki eklentiden bu ünitenin podcast uygulamasını dinleyebilirsiniz...
3.1. Ekosistemi Oluşturan Faktörler
Bir ekosistemi oluşturan faktörler canlı ve cansız faktörler olmak üzere 2 grupta incelenebilir.
3.1.1. Canlı (Biyotik) Faktörler
Ekosistemi oluşturan canlı (biyotik) faktörler 3’e ayrılır.
- Üreticiler (ototrof organizmalar)
- Tüketiciler (heterotrof organizmalar)
- Ayrıştırıcılar (saprofik organizmalar)
3.1.1.1. Üreticiler (ototrof organizmalar)
Yeşil bitkiler karasal ekosistemlerde, fitoplanktonlar da sucul ekosistemlerde temel üreticidir. Üreticiler kendilerine özgü olan avantajları sayesinde güneşten aldıkları enerjiyi besin enerjisine çevirerek üretim yapabilen canlılardır (fotosentez).
3.1.1.2. Tüketiciler (heterotrof organizmalar)
İnsanların da dahil olduğu hayvanlar alemi tüketicileri oluşturur. Tüketiciler yaşamak için ihtiyaç duydukları besinleri diğer canlılardan karşılarlar.
3.1.1.3. Ayrıştırıcılar (saprofik organizmalar)
Ayrıştırıcılar ekosistemlerde oldukça önemli unsurlardan biridir. Kendi yaşamlarını sürdürebilmek için yaptıkları çürükçül işlemler bir şekilde bitki ve hayvan yapılarındaki kimyasal maddelerin doğaya tekrar kazandırılmasını sağlar.
3.1.2. Cansız (abiyotik) faktörler
Ekosistemi oluşturan cansız (abiyotik) faktörler 3’e ayrılır.
- İnorganik maddeler
- Organik maddeler
- Fiziksel unsurlar
3.1.2.1. İnorganik Maddeler
Tüm canlıların yaşamı için vazgeçilmez olan su ve mineraller başta olmak üzere sodyum klorür, karbondioksit gibi bileşikler inorganik maddelerdir.
3.1.2.2. Organik Maddeler
Canlıların yapısında bulunan karbonhidrat, yağ ve proteinlerin yapı taşı olan karbon, oksijen, hidrojen ve azot gibi atomlar organik maddelerdir.
3.1.2.3. Fiziksel Unsurlar
Isı, ışık, nem, yağışlar, rüzgarlar bir ekosistemin fiziksel unsurlarını oluşturur.
3.2. Ekosistemlerdeki İlişkiler
Ekosistemlerdeki canlılar ve cansız çevre arasındaki ilişkiler üç farklı şekilde incelenebilir.
3.2.1. Aksiyon
Cansız çevrenin canlılar üzerindeki etkisine denir.
3.2.2. Reaksiyon
Canlıların cansız çevre üzerinde yaptıkları etkidir.
3.2.3. Koaksiyon
Bir canlının diğer bir canlı üzerindeki etkisine denir.
Aşağıdaki eklentiden bu ünitenin podcast uygulamasını dinleyebilirsiniz...
gml_3 by mkarabal12
SİZCE İLK İNSANDAN BU YANA GENİŞ BİR ZAMAN YELPAZESİNDE DÜŞÜNECEK OLURSAK; ÇEVRE BİLİMİ NASIL DOĞMUŞ, NASIL GELİŞMİŞ VE GELECEKTE NE SEVİYEDE OLABİLİR?
TARTIŞMAK İÇİN LÜTFEN FACEBOOK GRUBUNUZA GİDİNİZ...